-
1 слушать
1. несов.кого-что и без доп.тыңлау2. несов. чтотикшереү, ҡарау, тыңлау3. несов. чтоизучать что-л., посещая курс лекцийбелем алыу, өйрәнеү, тыңлау4. несов.кого-чтоследовать чьим-л. советамәйткәнде тыңлау (иғтибарға алыу), ҡолаҡ һалыу, һүҙен (кәңәшен) тотоу (тыңлау), тыңлау -
2 послушание
сһүҙ тыңлау, әйткәнде тыңлау, тыңлаусанлыҡ -
3 юмор
1. мюмор, мәрәкә, мәрәкәләү, шаяртыу, уйнап әйтеү2. м лит., иск.юмор -
4 беречь
1. несов. чтохранитьһаҡлау, һаҡлап (ҡәҙерләп) тотоу2. несов.расчётливо тратитьһаҡлау, һаҡ (иҫәп менән) тотоноу3. несов.кого-чтозаботливо оберегатьһаҡлау -
5 крошить
1. несов. чтотурау, тураҡлау, ваҡлау2. несов. чем и без доп.сүпләү3. несов.кого-что; перен.ҡырыу, турау, тураҡлау -
6 стоять
1. несов.тороу, баҫып тороу2. несов.туҡтау, йөрөмәү3. несов. перен.туҡталыу, туҡталып тороу4. несов.бар булыу, күренеү, тороу, ине5. несов.повел. стой(те)!туҡта(ғыҙ)!, тороп тор(оғоҙ)!стоять во главе — башында тороу, етәкселек итеү
стоять на пути (дороге, поперёк дороги) — юлына арҡыры төшөү
стоять на (своих, собственных) ногах — аяғыңда ныҡ баҫып тороу (тормошта ныҡлы урын биләү)
стоять на хорошей (правильной) дороге; стоять на хорошем (правильном) пути — дөрөҫ юлда булыу
стоять у ворот (у порога) — яҡынлашып килеү, етеп килеү (күбеһенсә тәбиғәт миҙгелдәре тураһында)
стоять за спиной у кого — кемдеңдер артында тороу (аҫтыртын яҡлау, ярҙам итеү)
6. несов.(һаҡта) тороу7. несов.располагатьсяурынлашыу, туҡтау, туҡталыу8. несов.за кого-что; перен.яҡлау9. несов.за чем; перен., разг. с отрицаниемтормау, ҡарамау10. несов.быть, находитьсятороу, үҫеп ултырыу11. несов.на чёмҡуйылыу, ҡоролоу, һалыныу12. несов.ҡуйылыу, һалыныу, һуғылыу13. несов.туҡтау, туҡтап тороу, тороу -
7 сознавать
1. несов. чтотаныу, аңлау, төшөнөү2. несов. чтообладать сознанием, воспринимать сознательноасылына (мәғәнәһенә) төшөнөү, аңлау, танып (аңлап) белеү (өйрәнеү) -
8 воспринять
1. сов. чтоалыу, ҡабул итеү2. сов. чтоаңлау, үҙләштереү, төшөнөү -
9 миропонимание
сдонъяны аңлау, тирә-йүнде (ысынбарлыҡты) аңлау, ысынбарлыҡты төшөнөү -
10 превратиться
-
11 следить
I1. несов.за кем-чемкүҙәтеү, күҙәтеп (ҡарап) тороу2. несов.за чемкүҙәтеү, күҙәтеп барыу3. несов.за кем-чем и с союзом `чтобы`заботиться, опекатьҡарау, һаҡлау, хәстәрлек күрһәтеү, күҙ-ҡолаҡ булыу4. несов.за кем-чемнаблюдать с целью разоблаченияаңдыу, күҙәтеп йөрөү5. несов.кого-что; охотн.выслеживатьаңдып (һағалап, күҙәтеп) табыу, эҙенә төшөүследить за собой — үҙ-үҙеңде ҡарау (үҙеңдең тышҡы ҡиәфәтең йәки сәләмәтлегең хаҡында хәстәрлек күреү)
IIнесов. чем и без доп.; разг.оставлять грязные следы(бысраҡ) эҙ ҡалдырыу, (тапап) бысратыу -
12 смять
1. сов. чтотаушалдырыу, йомарлау, бөгәрләү, бөтәрләү, борһалау, ойпалап бөтөрөү2. сов.иҙеү, тапау, баҫыу3. сов.йәмшәйтеү; смять шляпу эшләпәне йәмшәйтеү4. сов. перен.ҡыҫырыҡлау, көс менән тарҡатыу -
13 архив
1. мархивүткәндең яҙма һәм график ҡомартҡыларын махсус һаҡлау, системалаштырыу һәм һүрәтләү менән шөғөлләнгән учреждение2. мархивойошманың иҫке документтарҙы, ябылған эштәрҙе һ.б. һаҡлаған бүлеге3. мархивниндәйҙер ойошма йәки айырым кешенең эшмәкәрлегенә ҡараған хаттар, ҡулъяҙмалар, фотографиялар һ.б. йыйылмаһы -
14 вытоптать
1. сов. чтотапау, иҙеү, тапап (иҙеп) бөтөрөү2. сов. чтотапап һуҡмаҡ һалыу, һуҡмаҡлау3. сов. чтопрост.(тапап) бысратыу -
15 грязнить
1. несов.кого-чтобысратыу, батҡаҡлау, керләндереү2. несов.кого; перен.порочитьбысратыу, ҡара яғыу -
16 косметология
жкосметологиядауалау, бит-тәндең сафлығын һаҡлау һәм ҡиәфәткә матурлыҡ биреү хаҡындағы фән -
17 накрошить
1. сов. что, чеговаҡлау, турау, ваҡлап (турап) ҡуйыу (ташлау, һалыу)2. сов.насоритьсүпләү, ҡыйлау, сүпләп бөтөрөү, ҡыйлап ташлау -
18 раскваситься
1. сов.; прост.батҡаҡлау, батҡаҡҡа әйләнеү, иҙелеү2. сов.; прост. перен.бошоноп илау, ебеү, ебеп китеү (төшөү) -
19 сбиться
1. сов.ҡыйшайыу, ҡыйшайып китеү2. сов. разг.ҡыйшайып бөтөү, тапалып ҡыйшайып бөтөү, ҡыйыш баҫыуаяҡ кейеменә ҡарата3. сов. с чегозаблудитьсяаҙашыу, юлдан яҙыу4. сов.яңылышыу, буталыу, (эҙмә-эҙлекте) юғалтыу5. сов.өйөлөшөү, йыйылышыу, тупланыуспать, сбившись в кучу — бер ергә өйөлөшөп йоҡлау
6. сов.туҡылыу7. сов. разг.ойошоу, кейеҙләнеү, сейәлеүсбиться с ног — арып аяҡтан яҙыу, арып-талып йығылыу
-
20 скучить
1. сов.; разг.что; спец.өйөү, өйөп ҡуйыу2. сов.; разг.кого-чтотығыҙлау, тығыҙлап урынлаштырыу (тултырыу)
- 1
- 2
См. также в других словарях:
дезактивация — әскерлерді радиоактивтік заттардың әсерінен (зақымынан) сақтау мақсатымен қару жарақтан, киім кешектен, азық түліктен, судан, қорғаныс бекіністерінен және т.б. уланған объектілерден радиоактивті заттарды кетіріп, қауіпсіздік дәрежеге жеткізу. Д.… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
тері — бұлау. Теріге орап, терлетіп емдеу. Жел құз ұстаған, суық тиген адамға т е р і б ұ л а у, құм бұлау жасалады (Қаз. этнография., 1, 274). Теріге салу. Ауыру адамды, жаңа сойылған қойдың (ешкінің) терісіне орап, ауруынан сауықтыру. Ертеде қазақ… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
паналау ғимараттарындағы ауа тығыздығы — (Плотность воздуха в убежище) қарсыластың қазіргі заманғы жаппай қырып жою құралдарын (ядролық, химиялық, бактериологиялық) қолдануы салдарынан ауаға радиоактивті шаңның бөлшектері, улағыш заттардың буы және бактериялық құралдар аэрозольдарының… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
траектория — снарядтың (оқтың) ауадағы ұшу жолы. Ұңғы арнасынан белгілі бір бастапқы жылдамдықпен ұшып шыққан снарядқа (оққа) ауада ұшу кезінде екі күш ықпал етеді; ауырлық күші снарядтың (оқтың) біртіндеп төмендеуіне ықпал етсе, ауаның кедергі күші снарядтың … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
дегазация — газдан тазарту, зақымдалған объектілердегі улағыш заттарды жою. Тұрақты улағыш заттармен уланған жерлерді, қорғаныс бекіністерін, соғыс техникасын, азық түлікті, ауыз суды, т.б. зиянсыздандыру. Д ны жүргізу тәсілдерінің ең тиімдісі химиялық тәсіл … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
қару белдеуі — (Горизонт оружия) қару ұңғысының каналынан оқтың шығу нүктесі арқылы өтетін көлденең жазықтық. Қару белдеуі көтерілу, лақтыру, құлау бұрыштары, нысана орны сияқты траектория элементтерін, сондай ақ траектория биіктігі мен құлау нүктесін анықтауға … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
шашырау ауданы — (Площадь рассеивания) атыс кезінде бір қондырғыдан атылған снарядтардың (оқтардың, гранаталардың) құлау нүктелері анықталатын алаң. Әдетте, Ш.а. эллипс пішінінде болып, шашырау эллипсі деп аталады … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
тесір — зат. биол. Жан жануарлар терісінде, өсімдіктер денесінде болатын, ағза дем алатын кішкентай тесік, саңлау (пора) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
пайуандау — (Шымк.: Сарыағ., Сайр.) ұлау, жалғау (алманы, т.б.). Ағаштың бір түрлі сортына екінші түрлі ағаштың бұтағын қиып алып, қиюластырып өсіру. Совхоз коллективінің будандастыру, ұштастыру, п а й у а нд а у тәсілдерін жетілдіре түсуі нәтижесінде… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
көгентой — зат. этногр. Қой қоздап бітіп, қозыларды көгендер алдында өткізілетін кішігірім той томалақ. Көгенге қатысты ырым тиымдардан басқа дәстүрлі ғұрыптар да жетерлік. Соның бірі – к ө г е н т о й (Қаз. этнография., 3, 153). Әдетте, әлауқаты жақсы,… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
ор — ауыз. Аузының айналасы қызыл қоңыр түсті (мал). Бар денесімен алға серпіле, о р а у ы з кері атты тебіне беріп, қамшысымен орай тартып қалып, қасындағыларына қарамай желе жорытып жөнелген (Ж.Ахмади, Айтұмар, 72). О р а у ы з қара есек басында… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
